Bài 13 Mô hình giá Inverse Head and Shoulders – Đỉnh đầu 2 vai đảo ngược
Mô hình Head and Shoulders đảo ngược
Mô hình Head and Shoulders đảo ngược, đôi khi được gọi là mô hình Head and Shoulders ở đáy, là một mô hình đảo chiều tăng giá tại đáy và theo nghiên cứu của Bulkowski (2005) thì mô hình này có trung bình mức tăng tối đa khoảng 48%. Mô hình Head and Shoulders bao gồm ba đáy hình chữ “V”, với đáy đầu và đáy thứ ba ở mức giá khá bằng nhau và đáy ở giữa thì thấp hơn hai đáy còn lại. Một mô hình Head and Shoulders đảo ngược có hai đỉnh (là các mức giá cao nhất) nằm giữa đáy thứ nhất và đáy thứ hai và đáy cuối cùng.
Đường cổ chếch lên
Đường cổ là đường nối giữa hai đỉnh của mô hình này. Có ba kiểu mẫu đối với mô hình Head and Shoulders đảo ngược vì nó liên quan đến đường cổ này: thứ nhất, nếu đỉnh thứ hai cao hơn đỉnh đầu tiên, thì đó là một đường cổ dốc lên.
Đường cổ chếch xuống
Thứ hai, nếu đỉnh thứ hai thấp hơn đỉnh thứ nhất, ta có một đường cổ dốc xuống; và thứ ba, rất hiếm gặp, cả hai đỉnh đều ở mức ngang nhau thì ta có đường cổ ngang.
Tâm lý giao dịch của mô hình Head and Shoulders đảo ngược
Tâm lí giao dịch của mô hình Head and Shoulders đảo ngược được giải thích như sau: mô hình Head and Shoulders đảo ngược xuất hiện trong một xu hướng giảm (downtrend), với vai trái là một đáy thấp hơn trong xu hướng giảm. Đỉnh đầu tiên sau vai trái chỉ là một vùng giá hồi lên trên đã được dự đoán trong xu hướng giảm này. Từ đó, giá tiếp tục đi xuống và tạo thêm một đáy thấp hơn nữa (tạo ra phần đầu). Đến lúc đó, mô hình Head and Shoulders đảo ngược không hẳn là mô hình Head and Shoulders nữa mà nó giống như một đáy thấp hơn đi với một sự hồi lại lên trên và một đáy thấp hơn nữa trong xu hướng giảm thông thường mà thôi. Tuy nhiên, vấn đề phát sinh ở cả hai vùng bao gồm đỉnh hồi lại thứ hai và đáy vai trái.
Đối với đường cổ dốc lên, sự hồi lại sau đáy thấp nhất của phần đầu tạo ra một đỉnh thứ hai khá cao so với kì vọng. Bởi vì đỉnh thứ hai là một đỉnh cao hơn và một trong các định nghĩa của xu hướng tăng chỉ ra giá phải tạo thành các đỉnh và đáy thấp dần, như vậy, xu hướng giảm về mặt kĩ thuật xem như đã chấm dứt và một xu hướng tăng mới có thể bắt đầu. Việc đáy vai phải cao hơn đáy của đầu đã xác nhận khả năng cao về sự kết thúc của xu hướng giảm vì lúc này, trên đồ thị đã có một đáy và đỉnh cao dần (một trong các định nghĩa của xu hướng tăng).
Tuy nhiên, đối với đường cổ dốc xuống của mô hình Head and Shoulders đảo ngược, sự hồi lại lên trên từ đáy của phần đầu tạo ra đỉnh thứ hai vẫn thấp hơn và điều này cho thấy xu hướng giảm vẫn còn tồn tại. Người giao dịch chỉ nên lo lắng khi vai phải không thể tạo ra một đáy thấp hơn nữa. Khi giá phá vỡ lên trên đường cổ dốc xuống của mô hình Head and Shoulders đảo ngược, nhiều khả năng đường kháng cự dốc xuống của xu hướng tăng trước đó đã bị phá vỡ.
Tín hiệu mua và mục tiêu giá
Kirkpatrick & Dahlquist (2010) cho rằng một tín hiệu mua được kích hoạt khi giá phá vỡ qua đường cổ, nhưng cũng cảnh báo người giao dịch không nên vào lệnh trong sự dự đoán tín hiệu phá vỡ đường cổ vì “rủi ro thất bại là quá lớn”; họ cũng khuyến nghị giá mục tiêu là độ cao của mô hình (giá cao nhất của hai đỉnh trừ giá thấp nhất của đáy ở phần đầu) cộng với giá phá vỡ. Tuy nhiên, Bulkowski (2008) đưa ra một giá mục tiêu nhỏ hơn sau đây:
- Giá phá vỡ + ((Giá đường cổ – Giá thấp nhất ở đầu )x 74%)
Những đặc điểm giúp tăng lợi nhuận của mô hình Head and Shoulders đảo ngược
Những đặc điểm giúp tăng lợi nhuận của mô hình Head and Shoulders đảo ngược (theo Bulkowski):
- Giá giảm càng mạnh trước mô hình, giá càng đi mạnh sau khi đảo chiều.
- Mô hình với những đường dốc xuống thì đạt hiệu quả cao nhất.
- Mô hình với những đường dốc lên thì đạt hiệu quả cao nhất.
- Vai trái cao hơn vai phải thì sẽ tăng độ hiệu quả của mô hình.
Mô hình Head and Shoulders đảo ngược hỗn hợp
Một dạng khác của mô hình Head and Shoulders đảo ngược là dạng Head and Shoulders đảo ngược ngược hỗn hợp. Nhiều khả năng trên đồ thị sẽ có nhiều vai trái và/hoặc vai phải và/hoặc đầu trái đảo ngược với một vai trái, một vai phải và một đầu.
Thêm nữa, đối lập với mô hình Head and Shoulders đảo ngược là mô hình Head and Shoulders (hay được xem là mô hình đảo chiều ở đỉnh)
Biểu đồ minh họa cho mô hình Head and Shoulders đảo ngược với đường cổ chếch xuống
Biểu đồ trên của Gold ETF (GLD) cho thấy một mô hình Head and Shoulders đảo ngược cùng một đường cổ dốc xuống. Các khoảng nhảy giá xuất hiện nhiều vì giao dịch hợp đồng Gold giao sau diễn ra 24/24 trong khi biểu đồ trên của GLD chỉ giao dịch theo giờ thông thường của phố Walls . Chú ý 4 mức giá điểm xoay của mô hình này: vai trái – một đáy mới, đỉnh hồi lại đầu tiên – một đỉnh thấp hơn, đầu – một đáy mới thấp hơn khác, và đỉnh hồi thứ hai – một đỉnh thấp hơn khác trùng khớp với sự tiếp diễn xu hướng giảm. Chỉ khi vai phải tạo ra một đáy cao hơn, các tín hiệu cho sự kết thúc của xu hướng giảm mới được đưa ra. Một khi giá vượt qua đường cổ kháng cự dốc lên, thì tín hiệu thứ hai được đưa ra, đó là khi đỉnh kế tiếp là một đỉnh cao hơn thay vì là đỉnh thấp hơn như hai đỉnh hồi giá trước đó.
Biểu đồ minh họa cho mô hình Head and Shoulders đảo ngược với đường cổ chếch lên
Biểu đồ trên của Russel 2000 EatF (IWM) minh hoạ mô hình Head and Shoulders đảo ngược với một đường cổ dốc lên. Biểu đồ này cho thấy một xu hướng giảm với các đỉnh và đáy thấp dần. Vai trái tạo ra một đáy mới và đỉnh hồi giá thứ nhất là một đỉnh thấp hơn. Như vậy, xu hướng giảm vẫn còn. Giá giảm tiếp tục và tạo ta một đáy thấp hơn (phần đầu). Xu hướng vẫn chưa có dấu hiệu di chuyển tích cực, mặc dù mô hình Head and Shoulders đảo ngược đã đi được một nửa chặng đường. Một tín hiệu cảnh báo xu hướng giảm đang gặp rắc rối chỉ khi sự hồi giá bên trên đáy của phần đầu tạo ra một đỉnh cao hơn đỉnh trước đó. Một đáy cao hơn (vai phải) xác nhận xu hướng giảm đang gặp vấn đề vì đồ thị đang có một đỉnh cao hơn và một đáy cao hơn – một trong các định nghĩa của xu hướng tăng. Một khi giá phá vỡ lên trên đường cổ kháng cự, một tín hiệu mua được kích hoạt và giá tăng.
Biểu đồ minh họa cho mô hình Head and Shoulders đảo ngược với đường cổ ngang
Biểu đồ phía trên của Energy SPDR ETF cho ví dụ về mô hình Head and Shoulders với một đường cổ ngang nơi mà các đỉnh hồi của 2 bên vai và đầu đều ngang nhau.